Merkez Bankası (TCMB), uygulanan sıkı para politikaları, Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminden TL mevduatına geçişi teşvik eden düzenlemeler ve enflasyon ile döviz kuru beklentilerindeki iyileşme ile Türk lirası mevduatlarının toplam mevduatlar içindeki payının arttığını vurguladı.
TCMBnin yayımladığı Finansal İstikrar Raporuna göre, TL mevduat payı 2017 yılının son çeyreğinden sonraki en yüksek seviyesine ulaşmış durumda.
Rapor, TL mevduatın toplam mevduatlar içindeki payının istikrarlı bir şekilde arttığını ortaya koydu. 2023 Ağustos verilerine göre, kur ve parite etkilerinden arındırılmış yabancı para mevduatları 21.8 milyar dolar azalırken, TL mevduatlarının miktarı 6 trilyon TL'yi geçti.
TL mevduat oranı, Ağustos 2023e kıyasla 24 puan, Mayıs 2024e göre ise 8 puan artarak yüzde 56ya yükseldi.
Bu oran, son yılların en yüksek seviyesine işaret ediyor.
Raporda, TL'ye olan talebin başlıca nedenleri arasında uygulanan sıkı para politikası, KKMden TL mevduata geçişi teşvik eden düzenlemeler ve enflasyon ile döviz kuru beklentilerindeki iyileşme olduğu belirtildi.
Bunun yanında, KKMden çıkışların hızlandığı, ancak bu süreçte bazı bireylerin dövize yöneldiği ve altın fiyatlarındaki artışın yabancı para mevduatlarını etkilediği ifade edildi.
Ancak, rapora göre, TL mevduat payının artış trendi devam edecek.
Hanehalkının finansal varlık kompozisyonunda TL cinsinden varlıkların oranı arttı.
Kur korumalı mevduat ürünlerinin payı azalırken, hanehalkı tasarruflarını Türk lirası cinsinden yatırım araçlarına yönlendirmeye devam ediyor.
Para piyasası fonları başta olmak üzere, Türk lirası alternatif finansal varlıklarına olan ilgi belirgin şekilde artmış durumda.
Merkez Bankası, bireysel kredi başvurularında kredi notlarının iyileştiğine dikkat çekti. Özellikle konut kredilerinde ve kredili mevduat hesaplarında başvuruların çoğunluğunu yüksek kredi notuna sahip bireylerin oluşturduğunu belirten TCMB, konut kredisi başvurularındaki ortalama kredi notunun tarihsel ortalamaların üzerine çıktığını vurguladı.
TCMB raporunda, ülke risk primindeki düşüş ve kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiyenin kredi notunu artırmasıyla birlikte, yurtdışı finansman koşullarında iyileşme görüldüğü ifade edildi.
Küresel piyasalarda yaşanan yüksek volatiliteye ve jeopolitik risklere rağmen, yabancı yatırımcıların Türk bankalarının borçlanma araçlarına olan ilgisi devam ediyor.
Raporda, firmaların ticari borç ödemelerindeki gecikmelerin arttığına, ancak bu artışın bankacılık sektörünün aktif kalitesine önemli bir yansıma yapmadığına dikkat çekildi. Çek ve senetlerdeki karşılıksız oranlarının arttığı gözlemlense de, bu oranların tarihsel ortalamaların oldukça altında kaldığı belirtildi.
Hanehalkının borç kompozisyonunda, bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarındaki borçların payı arttı.
Bireysel kredilerde, özellikle ortalama vade süresinin kısalması nedeniyle borç/gelir uyumsuzluğu yaşayan bireylerin kredi riski arttı.
Bu durum, tüketici kredilerinde bir miktar gerilemeye yol açarken, bireysel kredi kartlarında sınırlı bir borç artışı yaşandığı raporda yer aldı.
